31
یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ زِینَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ
اى فرزندان آدم، نزد هر مسجد (به هنگام نماز) لباس و زینتهاى خود را برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف نكنید، همانا خداوند اسرافكاران را دوست ندارد.
شاید بتوان گفت: آنچه در قرآن با خطابِ «یا بنى آدم» بیان مىشود، مربوط به تمام انسانها و همهى ادیان و از مشتركات آنان است.
قرآن در سوره كهف، آیه 46 به مال و فرزند،«زینت» گفته است: «المال و البنون زینة الحیاة الدّنیا». بنابراین ممكن است، آیه بیانگر این باشد كه مال و فرزند خود را هنگام رفتن به مسجد همراه داشته باشید، تا با مال خود، به حل مشكلات اقتصادى مسلمین بپردازید و با حضور فرزند در مساجد و جماعات، مشكلات تربیتى نسل آینده را حل كنید.
گرچه استفاده از زینت و طعام، امرى فطرى و طبیعى است، ولى در شرایط خاص مانند وجود نیازمندان ومحرومان، باید با آنان همدردى كرد.
امام صادق علیه السلام فرمودند: كسى كه رزق یك روز خود را داشته باشد، ولى قانع نباشد و از مردم سؤال و تكدّى كند، از مسرفان است.
اسراف در غذا و پرخورى، منشأ بسیارى از بیمارىهاى جسمى و روحى و مایهى سنگدلى و محروم شدن ازچشیدن مزهى عبادت است. چنانكه پیامبر(ص) فرمودند: «المعدة بیت كلّ داء»: معده، كانون هر بیمارى است.
پزشكى مسیحى پس از شنیدن این آیه و حدیث گفت: تمام علم طب، در این آیه و این سخن پیامبر شما نهفته است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: آنچه باعث از بین رفتن مال و زیان رساندن به بدن باشد، اسراف است.
در روایت دیگرى مىخوانیم: آن چه در راه خدا مصرف شود ،هرچند بسیار زیاد باشد، اسراف نیست و آنچه در راه معصیت خدا استفاده شود، هرچند اندك باشد، اسراف است.
1 - اوّل نماز، آنگاه غذا «عند كلّ مسجد و كلوا و اشربوا» اوّل توجّه به روح و معنویّت، آنگاه توجّه به جسم.
2- صرفهجویى، محبوب خداوند است و بهرهگیرى از زینت و غذا، باید دور از اسراف باشد.
شناسنامه حضرت يعقوب
حضرت يعقوب يكي از پيامبران الهي است كه نام مباركش 16 بار در قرآن آمده است.وي فرزند اسحاق ابن ابراهيم است .لقب يعقوب اسرائيل بود وفرزندان او را بني اسرائيل ميناميدند.او در سرزمين فلسطين به دنيا آمد.او چندين سال در كنعان ،سپس در حران زندگي كرد وبعد به كنعان بازگشت وهنگامي كه 130 سال از عمرش گذشته بود به همراه لقاي يوسف وارد مصر شد وپس از 17 سال سكونت در مصر از دنيا رفت وطبق وصيتش ،جنازه اش در مقبره خانوادگيش نزد قبر پدر ومادر در سرزمين فلسطين وشهر الخليل به خاك سپرده شد.
سرگذشت حضرت يعقوب
قرآن مطلبي اززندگي ايشان جز آنچه در مورد گم شدن پسرش يوسف وحوادثي كه در آن رخ داده است بيان نفرموده ولذاهمه داستان را در سرگذشت يوسف ذكرميكنيم.
شناسنامه حضرت يوسف
حضرت يوسف يكي از پيامبران الهي است كه نام مباركش 27 بار در قرآن آمده است ويك سوره نيز به نام ايشان ميباشد.او فرزند يعقوب ونواده اسحاق وفرزند سوم ابراهيم است ودر سرزمين حران به دنيا آمد.او مجموعا 11 برادر داشت واز ميان آنها فقط بنيامين برادر پدري ومادري او بود.يوسف از همه برادران جز بنيامين كوچكتر بود.او حدود 110 سال زندگي كرد وچون فوت كرد بدنش را موميايي كرده ودر تابوتي گذاشتند وهمچنان در مصر بود تا زمانيكه حضرت موسي ميخواست با بني اسرائيل از مصر خارج شود جنازه يوسف را همراه خود برده ودر فلسطين دفن نمودند.
همچنان که ایمان پایه همه خوبیها و اعمال شایسته و پسندیده است ، کفر نیز زیربنای تمامی بدیها و اعمال ناشایست می با شد . انسان با ایمان اگر مرتکب گناه و خلافی باشد چون به عذاب الهی در صورت ادامه گناه و عفو و گذشت پروردگار در صورت توبه معتقد است توبه میکند و اعمال گذشته را با انجام دادن کارهای خیر جبران میسازد .
بدیهی است انسان دارای هوا و هوس و نفس اماره اگر از قید ایمان نیز رها شده باشد طبعاً در گرداب گناهان و انحرافات فساد اخلاق غرق خواهد شد و چنین افرادی جز به جهنم و چشیدن عذابهای آن سرنوشتی نخواهند داشت.
ماء حمیم
« لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمیمٍ وَ عَذابٌ اَلیمٌ » 1
ماء حمیم یعنی آب جوشان که در آیه فرموده :
« وَ اِنْ یَسْتَغیثُوا یُغاثَوا بِماءٍ کَالْمُهْلِ یَشوِی الْوُجوُهَ بِئسَ الشَّرابُ »
این آب مثل « مُهل » است ، مفسرین گفتهاند : « مُهْل » یعنی فلز ذوب شده یا مس گداخته شده یا آب سیاه رنگ در حال جوش یا ماده سمی در حال گداخته شدن که وقتی به این آب نزدیک میشوند ، پوست صورتشان میریزد . خداوند میفرماید : « چه بد نوشیدنی است این آب »
وقتی این آب را خوردند ، ملائکه عذاب مقداری هم روی سرشان میریزند : « یُصَبُّ مِنْ فَوقِ رُوُسِهمُ الْحَمیمُ »2
ماء حمیم به صورت نهری در روی جهنم جاری است تا همیشه در دسترس جهنمیان باشد .
« فَشارِبُونَ شُرْبَ الحَمیمِ » 3
شتر معمولاً دیر تشنه میشود ؛ چون ذخیره آب دارد اما وقتی ذخیرهاش تمام شود خیلی تشنه میشود مخصوصاً که به مرض تشنگی و استسقا مبتلا باشد ، وقتی به آب برسد با هیجان تمام آب میخورد .
خداوند میفرماید : اهل جهنم نیز از حرارت جهنم و خصوصاً بعد از خوردن زقوم و ضریع به قدری تشنه میشوند که وقتی به آب حمیم میرسند مثل شتر تشنه آب میخورند .
« ماء صدید » خون و چرک که از فروج زنان زانیه در جهنم خارج میشود که هم خیلی کثیف است ، هم بدبو و هم در حال جوش که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) میفرمایند : « وقتی این آب را به اهل جهنم نزدیک میکنند از شدت حرارتش پوست سر و صورتشان در آن آب میریزد و وقتی بیاشامند اندرونشان قطعه قطعه شود
« فَنُزُلٌ مِنْ حَمیمٍ » 4؛ « با آب جوشان حمیم از او پذیرایی میشود . » در بخش طعام و غذای جهنم نیز گفتیم که کلمه « نُزُل » به معنای پذیرایی از مهمانان است یعنی چیزهایی را که معمولاً آماده میکنند تا به محض ورود میهمانان از ایشان پذیرایی نمایند را عرب « نُزُل » میگوید . در اینجا نیز کلمه «نُزُل» به کار رفته یعنی آنچه برای جهنمیان قبلاً آماده شده که به محض ورودشان به جهنم از ایشان پذیرایی نمایند ، زقوم و حمیم است .
کلمه حمیم در 15 آیه به کار رفته که عبارتند از :
انعام/70 ، یونس /4 ، حج/19 ، صافات/67 ، ص/57 ،مؤمن/18 و 72 ، دخان/46 و 48 ، الرحمن/44 ، واقعه/42 ،54 و 93. محمد/15 و نبا/25 .